BEGIAK BARREZ-BARREZ : les yeux riants, le cœur pleurant. Axolagabeak dakarzkan duda eta saminak.
** Bertsoak
-- 1) Begiak barrez barrez, bihotza negarrez (ber)
halaxe joaten nintzan maitea, zugandik dolorez, ai ai ai,
halaxe joaten nintzan maitea, zugandik dolorez
-- 2) Xoriñoa kaiolan egoiten da trixte (ber)
ni ere ez naiz kontsolaturen zu ikusi arte, ai ai ai,
ni ere ez naiz kontsolaturen zu ikusi arte.
-- 3) Nere maite pollita, zu non zira bizi (ber)
joan den aspaldi, ene maitea,ez zaitut ikusi, ai ai ai,
joan den aspaldi, ene maitea, ez zaitut ikusi.
-- 4) Ama zuriak neri, parean pasata (ber)
ez dit agurrik egin maitea, burua jirata, ai ai ai,
ez dit agurrik egin maitea, burua jirata.
-- 5) Ama zureak neri ez agur eiteko (ber)
zer palazio dauka maitea zuri emaiteko, ai ai ai,
zer palacio dauka maitea zuri emaiteko
-- 6) Palazio eder bat haitzaren gainean (ber)
ez da euririk sartzen maitea ateri denean, ai ai ai,
ez eta ere haizerik sartzen ez dabilanean.
-- 7) Arrosarikan ez da arantzarik gabe (ber)
ez eta ere amodiorik penarikan gabe, ai ai ai,
ez eta ere amodiorik penarikan gabe.
** Interprétation
-- 1) Les yeux riant, le cœur pleurant, supplicié, c’est ainsi chérie que je te quittais.
-- 2) L’oiseau vit triste dans sa cage, et moi je ne saurais être apaisé avant de te revoir.
-- 3) Ma jolie chérie, mais où donc vis-tu ? Voilà si longtemps que je ne t’ai vu.
-- 4) Ta mère en me croisant, aimée, ne m’a pas salué, elle a détourné la tête.
-- 5) Ta mère, pour ne pas me saluer, mon aimée, quel palais t’a t’elle donc promis ?
-- 6) Un beau palais, ma chérie, au sommet d’un rocher, sec lorsqu’il ne pleut pas, calme lorsqu’il ne vente pas
-- 7) Il n’est pas de rose sans épines, ni d’amour sans tourments.
** Hiztegi / lexique
Barre-karkara, barrez = éclat de rire, en riant
Xoriño = petit oiseau
Kaiola = cage
Parean = à côté, à ma hauteur
Jiratu = tourné
Arantza = l’épine ou l’aubépine
BALDORBA : vallée de Navarre à la terre rude et au paysage désolé. Lur bortitz eta zakarra, gizonek alde batera utzi eta larrabereek berez berentua, berriz desagertu aitzin, tresneria industrial modernoa lurretan berriz sartu eta.
** Commentaire : Baldorba, peu à peu abandonnée par ses habitants, laissant des villages en ruines, " aux églises sans cloches ", la vallée est devenue ainsi un paradis écologique pour toute une faune et en particulier beaucoup d'aigles.
Puis les hommes ont fait fleurir des éoliennes.
Les maisons ont été restaurées, le pays s’est repeuplé, les aigles et la faune ont disparus.
Une malédiction pèserait-elle sur Baldorba ! (résumé d'un article du journal "Gara")
** Bertsoak
-- 1) Baldorba.
Izoztu = figé par le froid
BAGARE : riche des dialectes de ses contrées, l’Euskara fonde nos identité et unité. Bere euskalkiez aberats, euskara da gure nortasun eta batasunen bermatzailea : detzagun hiruak indartu.
** Bertsoak
Errepika
Araban : bagare, Gipuzkun : bagera
Xiberun : bagire, ta Bizkaian : bagara
bai ta ere, Lapurdi ta Nafarran.
-- 1) Guztiok gara euskaldun, guztiok anaiak gara,
nahiz eta hitz ezberdinez, bat bera dugu hizkera.
« Bagare, bagera, bagire, bagara, »
Euskara azkartzeko oraintxe dugu aukera
Errepika
-- 2) Herri bat dugu osatzen
eta gure zabarkeriz ez daigun utzi hondatzen
« Bagare, bagera, bagire, bagara, »
Euskadi askatzeko oraintxe dugu aukera.
Errepika
-- 3) « Bagare, bagera, bagire, bagara, »
euskara azkartzeko oraintxe dugu aukera
« Bagare, bagera, bagire, bagara, »
Euskadi askatzeko oraintxe dugu aukera.
Errepika
** Interprétation : Des diverses variantes pour dire « nous sommes, nous existons » en Araba, Gipuzkoa Xiberua, Bizkaia, Lapurdi, Nafarra.
-- 1) Nous sommes tous basques, nous sommes tous frères et quoique en mot divers, nous parlons une même langue. « Nous sommes » et notre détermination nous permettra de renforcer l’Euskara.
-- 2) Nous formons une nation ; que notre négligence ne la laisse pas détruire. « Nous existons » et notre engagement doit être l’émancipation de notre Pays.
** Hiztegi / lexique :
Askatzeko = pour libérer
Aukera = occasion, chance, choix
Azkartzeko = pour renforcer
Hizkera, hizketa, hizkuntza : manière de s'exprimer, langage, langue, idiome.
Osatu = constituer, former, rassembler, ...
Zabarkeri = négligeance, lâcheté